Obecnie oczyszczalnia odgrywa ważnąrolę w systemie kanalizacyjnym Krakowa. Choć teraz jest w pełni nowoczesnym obiektem, który zapewnia atrakcyjność miasta oraz wzrost standardu i komfortu życia jego mieszkańców, to początki wcale nie były takie łatwe.
Zmiany
Rozruch Zakładu Oczyszczania Ścieków Kujawy nastąpił w 1999 roku, był to I etap budowy. Oczyszczalnia powstała w celu obsługi niezależnego systemu kanalizacji ogólnospławnej Nowej Huty oraz aby wspomóc Oczyszczalnie Ścieków Płaszów.
Ze względu na umieszczenie „Kujaw” na niechlubnej liście tzw. „gorących punktów” (hot spots), ujętych w Konwencji Helsińskiej, w 2001 roku rozpoczęto II etap budowy, m.in. rozbudowano trzecią nitkę technologiczną. Dzięki oddaniu do eksploatacji unowocześnionej oczyszczalni ścieków w 2002 roku, możliwe było skreślenie oczyszczalni z listy hot spots w 2003 roku.
Bardziej rygorystyczne wymagania dotyczące ochrony środowiska, a także chęć poprawy komfortu życia Krakowian, zaowocowały w latach 2013-2015, modernizacją i rozbudową zakładu, w ramach projektu unijnego. Obecnie jest to mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia spełniająca wszystkie obowiązujące normy. Zakład oczyszcza ścieki komunalno-bytowe od 250 tys. mieszkańców, a odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rzeka Wisła.
Unowocześnienie
Dzięki skorzystaniu z unijnych dotacji, oczyszczalnia przeszła gruntowną modernizację. Uruchomiono czwartą linię technologiczną, która pozwoliła na unowocześnienie sześciu osadników i trzech komór. Dzięki dofinansowaniu powstał żwirownik, a w sercu oczyszczalni, jakim są reaktory biologiczne, zamontowano nowy system napowietrzania, który ostatecznie wpływa na oczyszczanie ścieków.
Wartość całego projektu, w ramach którego został zmodernizowany Zakładu Oczyszczenia Ścieków Kujawy zamknął się kwotą ponad 77 021 000 złotych.
Funkcjonowanie
Oczyszczone ścieki z Kujaw trafiają do Wisły. Nim się jednak to stanie, muszą przejść ciąg procesów, za które odpowiada oczyszczalnia. Do Oczyszczalni Kujawy trafiają ścieki z niemalże całej Nowej Huty, części Śródmieścia oraz Krowodrzy. W pierwszej kolejności ścieki z kolektora głównego i stacji zlewczej wędrują do żwirownika, stamtąd do pompowni, szeregu krat i piaskownika. Kraty i piaskownik mają na celu wyłapanie coraz mniejszych odpadków od plastikowych butelek, na małych kamieniach i piasku kończąc.
Zanim oczyszczone z części stałych ścieki zostaną odprowadzone do odbiornika, przewędrują jeszcze przez osadniki, reaktory biologiczne i osadniki wtórne. Pochodzące ze ścieku osady zostaną skierowane do zagęszczania grawitacyjnego i mechanicznego. Następnie jest z nich wyodrębniany biogaz, który służy do produkcji energii elektrycznej, tym samym oczyszczalnia jest w części samowystarczalna energetycznie. Pozostałe, wysuszone osady ściekowe trafiają do Stacji Termicznej Utylizacji Osadu, wytwarzającej energie cieplną na potrzeby przedsiębiorstwa.
Oczyszczalnia Kujawy to jeden z dwóch głównych krakowskich zakładów oczyszczania ścieków, który podniósł komfort życia mieszkańców Krakowa. Modernizacja z 2015 roku przyczyniła się do poprawy stanu wód powierzchniowych, przede wszystkim Wisły, a co za tym idzie Bałtyku. Zakład jest w stanie oczyścić70 tys. metrów sześciennych na dobę, przy czym trafiają do niego ścieki komunalne od ćwierć miliona krakowian. Cała oczyszczalnia jest zlokalizowana na powierzchni 40 ha.